تحلیل جامعه شناختی تئاتر و جایگاه ان در میان رسانه های جمعی ایران

در این مقاله ضمن بررسی و تحلیل ماهیت تئاتر، به موضوع جایگاه و کارکرد تئاتر در میان رسانه های نوین پرداخته ایم. از این رو با بررسی این موضوع که آیا اساساً تئاتر رسانه ای است با ماهیت ارتباطی و اجتماعی دست به تحلیل و تفسیر پدیدة تئاتر زده ایم. در این پژوهش، تلاش بر آن بود تا به صورتی اکتشافی به تحلیل و بررسی این زمینه بپردازیم. روش مورد استفاده برای تبیین مطالب و اهداف پژوهش، روش کتابخانه ای است. هم چنین برای عینیت بخشیدن به مطالب گرد آوری شده از تکنیک مصاحبة عمیق (کیفی) بهره گرفتیم. جامعة مورد بررسی را هفت نفر از استادان و هنرمندان در دو حوزة تئاتر و علوم ارتباطات در بر می گیرند. تحلیل ها نتایجی در بدست آوردن درکی نوین برای رابطه میان مخاطب (تماشاگر) و اجرای نمایش، از لحاظ ارتباطی، در این زمینه و هم چنین در جهت نگاهی جامعه شناسانه به تئاتر، از لحاظ اجتماعی، در بر داشت. از این جهت، نتایج پژوهش با توجه به بررسی ها، گفت و گوها و تحلیل هایی که صورت گرفت نشان از آن داشت که جایگاه تئاتر در کشور ما بسیار اندک و ناچیز است. تئاتر پدیده ای است با ماهیت ارتباطی و اجتماعی که بهره مند از عناصر ارتباط و کارکردهای ارتباطی است. از لحاظ جامعه شناختی جایگاهی مهم را داراست و انسان، بخشی جداناپذیر از این پدیده است. همین موضوع تاثیرهای عمیق و ویژگی های خاص تئاتر را برای ما خاطر نشان می سازد. هم چنین تئاتر قابل مقایسه با دیگر رسانه ها نیست. ممکن است اجرای نمایش در رادیو و یا حتی در تلویزیون تداعی کنندة تئاتر برای مخاطب باشد اما دیگر تئاتر به معنای واقعی آن نخواهد بود. در کشور ما اگر رسانه های نوین آزادی بیشتری در انتخاب آثار، با تنوع بیشتر هم از لحاظ کیفی و هم از لحاظ کمی، داشته باشند شاید اجرای نمایش در این دست رسانه ها بتواند مخاطب را بیشتر نسبت به تئاتر علاقمند سازد و در این صورت این فرهنگ در میان مخاطبان جا بیفتد. اما اینطور که به نظر می آید تا این دیدگاه بسیار فاصله هست.